Doğal Dil İşleme

Doğal Dil İşleme insanların kendi aralarında anlaşmak için kullandıkları dili insan-bilgisayar etkileşimini en üst düzeye çıkarabilmek veya farklı doğal dilleri kullanan insanlar arasında iletişimi güçlendirmek üzere çözümler üreten bilim alanıdır.
 

 

Doğal Dil İşleme insanların kendi aralarında anlaşmak için kullandıkları dili insan-bilgisayar etkileşimini en üst düzeye çıkarabilmek veya farklı doğal dilleri kullanan insanlar arasında iletişimi güçlendirmek üzere çözümler üreten bilim alanıdır.  Doğal Dil İşleme yapay zekanın en zorlu alanlarından biridir ve günümüzde üzerinde çok yoğun araştırmalar yürütülmektedir. İçerisinde insan beyninin işleyiş yapısını anlamak da dahil olan pek çok alt problem barındırdığından “yapay zeka tam” bir problem olarak gösterilir. Günümüzde doğal dil işleme problemlerinin çözümleri için derin öğrenme, makine öğrenmesi, istatiksel analiz ve kural tabanlı yaklaşımlar hibrit biçimde kullanılmaktadır. Üzerinde çalışılan problemler çok çeşitlilik gösterebilmektedir. Yazım yanlışlarının düzeltilmesinden, otomatik çeviri sistemlerine, dil öğrenimi uygulamalarından kişisel asistan uygulamalarına doğal dile değen her alanda doğal dil işleme devreye girmektedir.

Not: Bilgisayar alanında “dil” kavramı genelde programlama dilleri (örneğin C, Java vb.) için kullanılmakta olduğundan, bu bilim alanında insanların kendi aralarında anlaşmak için kullandıkları dil “doğal dil” olarak adlandırılmaktadır. Doğal diller arasında İngilizce, Türkçe gibi konuşulan diller sayılabileceği gibi aynı zamanda sağır bireylerin kullandığı ve her ülkede farklı olan işaret dilleri de sayılabilir.

Bu alanda, Türkiye’de 2000 yılında çalışmalara başlayan İTÜ Doğal Dil İşleme Grubu, Türkçe dilinin işlenmesi konusunda yapılan çalışmaların temellerini oluşturmaktadırlar. Grup Koordinatörü Prof. Dr. Gülşen Eryiğit’in çalışmaları Türkiye’de bu alanda Google Scholar listesinde birinci sırada yer almaktadır. 

Ulusal ve uluslararası araştırmacıların hizmetine sunduğu Türkçe Doğal Dil İşleme Web Servisleri (tools.nlp.itu.edu.tr) 2020 yılı itibari ile 200’ün üzerinde araştırmacıya hizmet vermektedir.

 

İlgili Öğretim Üyeleri

Gülşen Eryiğit

Prof. Dr.

A. Cüneyd Tantuğ

Doç. Dr.